Images Μοντέλα διδασκαλίας των κειμενικών ειδών στη σχολική εκπαίδευση

Το πρώτο διδακτικό μοντέλο, γνωστό ως μοντέλο του τροχού, σχεδιάστηκε το 1986 από τους Martin και Rothery μετά την περάτωση του πρώτου μεγάλου ερευνητικού προγράμματος [Writing Project (1980–1985)], το οποίο είχε ως στόχο τον προσδιορισμό των απαιτήσεων γραμματισμού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση στη Νέα Νότια Ουαλία. Θεμελιώνεται θεωρητικά στις αντιλήψεις του Martin για το κειμενικό είδος και είναι αυτό που καθόρισε τις πρώτες μεγάλης εμβέλειας εφαρμογές της θεωρίας των κειμενικών ειδών στο πλαίσιο του Προγράμματος Μειονεκτούντων Σχολείων στο Σίδνεϋ. Βελτιωμένη εκδοχή του ίδιου μοντέλου χρησιμοποιήθηκε και, στη συνέχεια, στην ίδια κατηγορία σχολείων στο πλαίσιο του δεύτερου μεγάλου ερευνητικού προγράμματος [Write it Right Project (1991–1994)], το οποίο είχε ως στόχο τον προσδιορισμό των απαιτήσεων γραμματισμού στα δευτεροβάθμια σχολεία της Νέας Νότιας Ουαλίας. (Rothery 1996: 92–110).

Αποτελείται από τρεις φάσεις: στην πρώτη φάση της αποδόμησης προτύπων κειμένων οι μαθητές/τριες επεξεργάζονται το κατάλληλο για την εκμάθηση της εκάστοτε θεματικής ενότητας κειμενικό είδος, όπως αυτό λεκτικοποιείται μέσα από ποικίλων τύπων κείμενα και εξοικειώνονται σταδιακά με την κοινωνική λειτουργία, όπως και με τη δομή και τα συναρτώμενα με αυτή λεξικογραμματικά στοιχεία των κειμένων αυτών. Στη δεύτερη φάση της από κοινού διαπραγμάτευσης κειμένου επιχειρούν όλοι μαζί με το δάσκαλο–γραμματέα να παραγάγουν γραπτό κείμενο, το οποίο να ανήκει στο ίδιο κειμενικό είδος και να αφορμάται απ’ την ίδια θεματική. Η προσπάθειά τους αυτή υποστηρίζεται από προγούμενες ερευνητικές δραστηριότητες, οι οποίες στόχο έχουν τη συγκέντρωση πληροφοριακού υλικού για το θέμα που θα αποτελέσει το αντικείμενο της γραπτής τους έκφρασης. Στην τρίτη, τέλος, φάση της αυτόνομης δόμησης κειμένου οι μαθητές/τριες αποπειρώνται να παραγάγουν σε ατομικό ή/και ομαδικό επίπεδο γραπτά κείμενα που να εμπίπτουν στο κειμενικό είδος που διδάσκονται. Τα πρώτα τους σχεδιάσματα υπόκεινται σε διαρκή επεξεργασία, προκειμένου να καταλήξουν σε τελικές μορφές αποτελεσματικών κειμένων, τα οποία εκδίδονται, αφού πρώτα αξιολογηθούν κριτικά ως προς την επιτυχή πραγμάτωση του στόχου τους (LERN 1990).

Η εφαρμογή του μοντέλου αυτού στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία, όπως καταδεικνύουν τα ερευνητικά δεδομένα που προέκυψαν απ’ την αξιολόγησή του (Cope & Kalantzis 1993: 242), και έδωσε ώθηση σε μια διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή υποστηρικτικού ως προς τη θεωρία διδακτικού υλικού. 


Rothery, Joan (1996). “Making changes: developing an educational linguistics”, στο Hasan, Ruqaiya & G. Williams, eds. (1996). Literacy in Society, New York: Longman, 86–123.

LITERACY AND EDUCATION RESEARCH NETWORK [LERN] (1990). A Genre–Based Approach to Teaching Writing, Years 3–6. Annandale, Australia: Department of School Education.Macken–Horarik, Mary (1996). “Literacy and learning across the curriculum: towards a model of register for secondary school teachers”, στο Hasan, R. & G. Williams, eds. Literacy in Society, New York: Longman, 232–278.

 Cope, Bill & M. Kalantzis, eds (1993). The Powers of Literacy: α Genre Approach to teaching Writing. London: Falmer Press.

.