Images Ενεργητική και παθητική σύνταξη Ε΄ Δημοτικού

Ενεργητική και Παθητική σύνταξη

Σε προηγούμενη ανάρτηση αναφερθήκαμε στα μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα. Στα μεταβατικά ρήματα η ενέργεια του υποκειμένου μεταβαίνει (πηγαίνει) στο αντικείμενο. Ενώ στα αμετάβατα η ενέργεια του υποκειμένου δεν μεταβαίνει πουθενά, οπότε δεν υπάρχει αντικείμενο στην πρόταση. Ας δούμε μια πρόταση με μεταβατικό ρήμα.
Ο Γιάννης άνοιξε το κουτί.
   ↑       ↑      ↑
υποκ.          ρήμα    αντικείμ.  

Στην περίπτωση αυτή όπου το ρήμα της πρότασης είναι μεταβατικό και ενέργειά του μεταβαίνει στο αντικείμενο θα λέμε ότι η πρόταση συντάσσεται με ενεργητική ή έχουμε ενεργητική σύνταξη της πρότασης. Γενικά, να θυμάσαι ότι στην ενεργητική σύνταξη τονίζεται το πρόσωπο, το ζώο, το πράγμα, η κατάσταση, η ενέργεια ή ιδιότητα που ενεργεί. Η ενεργητική σύνταξη δίνει ζωντάνια σε ένα κείμενο.

Ας δούμε μια άλλη πρόταση.
Το περιστέρι χτυπήθηκε από το ηλεκτρικό ρεύμα.
           ↑       ↑            ↑
        υποκ.         ρήμα             ποιητικό αίτιο
Στη δεύτερη περίπτωση το ρήμα που βρίσκεται στην παθητική φωνή δεν είναι μεταβατικό αφού το υποκείμενο δεν ενεργεί αλλά παθαίνει θα λέμε έχουμε παθητική σύνταξη. Η φράση από το ηλεκτρικό ρεύμα λέγεται ποιητικό αίτιο. Ποιητικό αίτιο λέγεται το πρόσωπο ή το πράγμα που μας δείχνει από ποιον παθαίνει κάτι το υποκείμενο (από το ηλεκτρικό ρεύμα). Εδώ θα θυμάσαι ότι στην παθητική σύνταξη τονίζεται το αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου και όχι το υποκείμενο.

Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Έστω ότι έχουμε την παρακάτω πρόταση με ενεργητική σύνταξη:

Ο Ανδρέας κούρεψε τον σκύλο του.

   ↑       ↑        ↑

   υποκ.          ρήμα    αντικείμ.  

Για να μετατρέψω την παραπάνω σύνταξη σε παθητική, ακολουθώ τα εξής βήματα.

1. Μετατρέπω το αντικείμενο: τον σκύλο του (πτώση αιτιατική)της ενεργητικής σύνταξης σε υποκείμενο (πτώση ονομαστική) ο σκύλος.

2. Αλλάζω τη φωνή του ρήματος από ενεργητική φωνή : κούρεψε, σε παθητική φωνή : κουρεύτηκε.

3. Μετατρέπω το υποκείμενο (Ο Ανδρέας) της ενεργητικής σύνταξης σε ποιητικό αίτιο (από τον Ανδρέα).

Ο σκύλος κουρεύτηκε από τον Ανδρέα.

Μετατροπή της παθητικής σύνταξης σε ενεργητική

Έστω ότι έχουμε την παρακάτω πρόταση με παθητική σύνταξη:

Η γη φωτίζεται από τον ήλιο.

 ↑     ↑        ↑
υποκ.     ρήμα       ποιητικό αίτιο

Για να μετατρέψω την παραπάνω σύνταξη σε ενεργητική, ακολουθώ τα εξής βήματα:
1. Μετατρέπω το ποιητικό αίτιο (από τον ήλιο) σε υποκείμενο (ο ήλιος).
2. Αλλάζω τη φωνή του ρήματος (φωτίζεται) σε ενεργητική (φωτίζει).
3. Μετατρέπω το υποκείμενο της παθητικής σύνταξης (Η γη) σε αντικείμενο αλλάζοντας την πτώση του σε αιτιατική (τη γη).

Ο ήλιος φωτίζει τη γη.