Images Η πρόταση σε θέση υποκειμένου, αντικειμένου ή κατηγορούμενου Ε΄Δημοτικού

Έχουμε αναφέρει ότι το υποκείμενο, το αντικείμενο και το κατηγορούμενο συνήθως είναι ένα όνομα δηλ. μια ονοματική φράση. Το υποκείμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό, επίθετο (ουσιαστικοποιημένο επίθετο), κλιτή μετοχή και αντωνυμία. Το αντικείμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό ή αντωνυμία και το κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό, επίθετο, κλιτή μετοχή και αντωνυμία.
Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που το υποκείμενο, το αντικείμενο ή το κατηγορούμενο μιας πρότασης μπορεί να είναι μια πρόταση.
Γενικά, τα υποκείμενα, τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα δεν τα χωρίζουμε με κόμμα ακόμα κι αν είναι προτάσεις.
Π.χ. Όποιος κερδίσει το πρωτοχρονιάτικο λαχείο θα είναι πλούσιος.
Εδώ έχουμε δύο προτάσεις  Όποιος κερδίσει το πρωτοχρονιάτικο λαχείο και  θα είναι πλούσιος.
Η πρώτη πρόταση (εξαρτημένη αναφορική) είναι υποκείμενο του ρήματος της δεύτερης πρότασης και γι΄αυτό δε χωρίζουμε τις δύο προτάσεις με κόμμα.

Π.χ. Πρόκειται να χιονίσει στις βόρειες περιοχές.
Κι εδώ έχουμε δύο προτάσεις πρόκειται και να χιονίσει στις βόρειες περιοχές.
Το ρήμα πρόκειται επειδή είναι απρόσωπο έχει υποκείμενο την πρόταση  θα χιονίσει στις βόρειες περιοχές . Κι εδώ για τον ίδιο λόγο δε χωρίζουμε τις προτάσεις με κόμμα.
Ωστόσο, οι προτάσεις με συνδέσμους να, για να (τελικές) που φανερώνουν σκοπό, δε χωρίζονται με κόμμα π.χ. Έτρωγε λίγο για να αδυνατίσει.

Π.χ. Η γιαγιά παρακάλεσε να αφήσουμε τα πράγματα στο σαλόνι.
Στο παράδειγμα παρατηρούμε ότι υπάρχουν δύο προτάσεις. Η δεύτερη πρόταση να αφήσουμε τα πράγματα στο σαλόνι είναι αντικείμενο του ρήματος της πρώτης πρότασης. Πάλι δε θα χωρίσουμε τις προτάσεις με κόμμα.

Π.χ. Ο καθένας είναι ό,τι δηλώσει.
Εδώ πάλι έχουμε δύο προτάσεις ο καθένας είναι και ό,τι δηλώσει. Κανονικά η δεύτερη πρόταση είναι εξαρτημένη αναφορική και θα έπρεπε να χωρίζεται με κόμμα από την πρώτη. Επειδή όμως είναι κατηγορούμενο του ρήματος της πρώτης πρότασης, δε χωρίζουμε τις προτάσεις με κόμμα.